در قسمت اول مجموعه ” استفاده از BIM در مرحله ساخت” ما با دانش اولیه مورد نیاز برای پیاده سازی BIM در فاز ساخت و شرکت های فاز ساخت را یاد گرفتیم،که در آن قسمت ابتدا سعی بر این شد که با موضوع راحتتر شویم و درک مناسبی از اسکوپ کار داشته باشیم و در ادامه نیز به مسائلی که باید در هنگام انجام پروژه پایلوت باید در نظر گرفته شود صحبت کردیم، در این پست ما به مسائل “انتخاب نرم افزار مناسب” و “انتخاب افراد مناسب” می پردازیم،که یکی از مهم ترین بخش های این فرایند توی هر سازمانی می باشد،از خواندن این مطلب لذت ببرید.–BIM در اجرا
۱۰ قدم برای پیاده سازی مدلسازی اطلاعات ساخت BIM در فاز اجرا
- فهم کامل موضوع و مشخص کردن نیازمندیها
- اجرای پروژه پایلوت
- انتخاب ابزار های نرم افزاری
- هدایت و آموزش افراد
- مسئولیت های افراد در این فرایند مشخص شود
- از اشتباه دیگران درس بگیریم
- اسناد ضروری تدوین شوند
- با گروه ها و شرکت های مرتبط ارتباط برقرار کنید
- قرار داده های با پیش ذهنیت بهتر ببندید
- تصمیم بگیرید و نتایج را ببینید
لیست مطالب این مقاله
۳-انتخاب ابزار های نرم افزاری
- فرضیات در انتخاب نرم افزار مناسب
- سیستم مدیریت فایل ها و اسناد
- هزینه نرم افزاری
- آزمایش و تست نرم افزار ها و پشتیبانی فنی
- تکنولوژی های AR-VR-MR
۴-موضوعات مربوط به افراد
- کارها و مسئولیت های جدید
- آموزش کارکنان و کارمندان
۳-انتخاب نرم افزار
انتخاب نرم افزار مناسب سخت است : هر ابزاری دارای مزیت ها و معایبی می باشد،هرچند هر فروشنده ای می گوید ابزار آن ها تمامی مشکلات را حل می کند، درست است که استفاده از یک سیستم مشترک برای حداقل از دست دادن اطلاعات بسیار خوب است اما از سمت دیگر،هر دفتر طراحی یا هر گروهی در پروژه از ابزار مناسب خودشان استفاده می نمایند، و در کنار آن نیاز هر کارفرما متفاوت است و باید برای رسیدن به هر نیازی راه مخصوص به خود آن را در پیش گرفت.——-BIM در اجرا
+فرضیات انتخاب نرم افزار
زمانی که میخواهیم یک ابزاری را انتخاب کنیم،باید موارد زیر را مد نظر قرار دهیم :
- نیازمندی های کارفرما : یا همان CIR یا EIR نیز به آن گفته می شود که در این مقاله در مورد آن صحبت شده (اینجا کلیک کنید)
در حداقل ممکن این است که ما باید نیاز های سرمایه گذار و کارفرما را براورده سازیم،در این لحظه می توان گفت هر کارفرما نیاز های خودش را دارد، و نیاز است هر پروژه را طبق خودش پیش ببریم،در نروژ به عنوان مثال و ایالت Nye Veier سخت گیری زیادی بر این دارد که در پروژه های راهسازی خودش BIM را در سطح بلوغ ۳ اجرا نماید (در آینده در مورد سطوج بلوغ BIM صحبت خواهد دشد)که بطور خیلی ساده می توان گفت تمامی موارد در یک مدل واحد جمع آوری شود،از جمله اسناد مربوط به مسائل فنی و همچنین اسناد HSE و تمامی مواردی که فکرش را بکنید، هرچند این امر در تمام یک کشور یکی نیست و ممکن است در یک ایالت دیگر در قدم های اولیه برای معرفی EIR باشند. - فرضیات داخلی و هدف های بزرگ برای BIM در شرکت : فرضیات و اهداف BIM در شرکت های طراح یا سازنده ممکن است بیشتر یا همسطح نیزامندی های کارفرما باشد،این مورد را همیشه در نظر بگیرید که خود شرکت با آمدن BIM در پروژه به چه چیزی میخواهد برسد،آیا فقط هدف این است که نیاز های کارفرما را کمترین هزینه براورده نماییم؟ یا میخواهیم جهشی عالی را در سازمان و شکرت خود داشته باشیم ؟ در یک زمانی ممکن است کارفرما نیاز خاصی نداشته باشد و بخواهد پروژه با حداقل کیفیت و با حداقل هزینه تحویل بگیرد،پس بهتر است در این زمینه بیشتر فکر بکنید.
- نوع پروژه : در پی این که پروژه ما ممکن است کیلومتر ها پروژه زیر ساختی باشد یا یک دفتر کار باشد نیاز ها نیز بشدت متفاوت است،نرم افزار های مختلف بر روی پروژه های مختلف مناسب می باشند،پس ما باید چیزی را انتخاب نماییم که نیاز های مارا در آن شرایط براورده کند.
- ویژگی های نرم افزاری: ما باید از خودمان سوالی بپرسیم،ما به چه چیزی نیاز داریم ؟ شاید یک Viewer که یک فرمت خاصی را برای ما باز نماید کافی باشد،شاید ما نیاز داریم یک مدل موجود را ویرایس یا غنی سازی بکنیم ؟ مثلا اضافه کردن فعالیت و مدل های موقت یک پروژه،یا یک کارنتدی که میخواهد از BIM در کارگاه ساختمانی استفاده کند نیازی به تمامی ویژگی ها ندارد بر عکس BIM MANAGER یا مدیر بیم که برای هماهنگی نیاز است ابزار هارا بشناسد و آن هارا در اختیار داشته باشد.
- زمان و بودجه تخصیص شده به BIM : دو پارامتر دیگری که باید در نظر گرفته شوند———BIM در اجرا
+سیستم های مدیریت فایل ها و اسناد
یکی دیگر از تصمیمات و مسائل مهم این است که یک سیستم مدیریتی برای فایل ها و اسناد خود انتخاب نماییم (در این مقاله در مورد CDE یا فضای مشترک کاری بخوانید) این سیستم امکان ارتباط بهینه داخلی و خارجی پروژه را فراهم می کند، ما نیاز داری داریم تا دسترسی مناسب به اطلاعات و مدل هارا به افراد مختلف در فرایند ساخت بدهیم :
- در داخل سازمان خود :ما نیاز داریم دسترسی مناسبی به افراد دفتر اصلی نیز بدهیم، و همچنین در کارگاه ساختمانی ممکن است علاوه بر دادن دسترسی BIM KIOSK هایی قرار بگیرد که محل هایی با تجهیزات کامپیوتری به همراه اطلاعات باشد به همراه پرینتر، که می تواند بطور مستقیم توسط کارکنان فاز ساخت مورد استفاده قرار گیرد،
- دفاتر مشاور : فرض کنید این یک پروژه DB یا طرح و ساخت باشد،میتوان سیستم های بخش ساخت را با بخش ساخت توام قرار داد
- کارفرما یا سرمایه گذار: در این بخش خیلی از موارد بر روی نیازمندی های کارفرما بستگی دارد، و معمولا دسترسی آخرین مدل سه بعدی و اسناد فنی به آو داده می شود
- پیمانکار جز : آن ها مانند روش سنتی نقشه دریافت نمی کنند بلکه مدل را دریافت کرده و بر روی آن مدل بخش کاری خودشان را غنی می کنند، و قدم بعدی کارشان ساخت نقشه های اجرایی بر اساس آن می باشد، در حالت کلی ما باید شیوه کاری خود را با پیمانکاران جز مشخص کنیم و از این مورد که آنان می توانند کار خودشان در این فرایند راب ه درستی انجام دهند مطمئن شویم.
- تامین کنندگان :به عنوان مثال تامین کنندگان قالب ها و میلگرد ها ممکن است از ما انتظار فایل های دو بعدی با فرمت DWG را داشته باشند اما با تغییر ساختار ها فایل هایی همچون IFC (اینجا بیشتر بخوانیدد) معمول خواهند شد و همچنین در این فرایند باید مطمئن شد همیشه آن ها بر روی آخرین اسناد و مدل کار می کنند.
این مورد را نیز باید خاطر نشان کرد که متاسفانه راهکاری جادویی برای این کار وجود ندارد و همیشه نمی توان یک سیستم ایده ال برای تمامی راهکار ها را مشخص نمود،و تمامی این موارد بستگی به نیاز های خودمان و کارفرما دارد
+هزینه نرم افزار
هر چند این مورد در ایران زیاد مد نظر نیست اما بازهم دانستن آن بخصوص در زمینه زمان خالی از لطف نیست، باید در هنگام مشخص کردن نیاز های خود و شرکت در زمان سرمایه گذاری بر روی نکات زیر توجه نمود :
- تعداد لایسنس: چه تعداد لایسنس برای نرم افزار نیاز داریم ؟ چه تعداد کارمند قرار است از این نرم افزار ها استفاده بکنند ؟———BIM در اجرا
- لایسنس های لایف تایم : لایسنس هایی می باشند که تامین کنندگان در برابر خرید شما برای همیشه امکان استفاده را به شما میدهد
- لایسنس های از نوع اشتراکی: این نوع لایسنس ها از نوع زمانی می باشند مثل رویت و محصولات اتودسک که شما برای یک زمانی خاص آن محصول را خریداری می کنید
- لایسنس های تک سیستمی یا شناور که می توانند در لحظه برای یک کاربر کار بکنند اما به سخت افزار قفل نیستند
- آیا آن محصولات برای بازدید مدل نیز به لایسنس احتیاج دارند ؟
- تبلت ها و موبایل ها : آیا نرم افزار ها سیستم های بر پایه وب یا موبایلی دارند که بتوان از مدل بر روی آن ها استفاده نمود و آیا این نسخه ها نیاز به پرداخت اضافی علاوه بر نسخه اولیه دارند ؟
+آزمایش و تست نرم افزار و پشتیبانی فنی
تقریبا تمامی نرم افزار ها یک دوره ۳۰ روزه را بعنوان دمو برای شما فراهم می اورند تا نرم افزار را تست کنید و با آشنایی کامل داشته باشید، و همچنین حتما مسائلی همچون پشتیبانی فنی ارائه دهنده یا دوره های آموزشی بعد آن را برای هر ارائه دهنده مورد بررسی قرار دهید
+تکنولوژی هایVR واقعیت مجازی،AR واقعیت افزوده،MR واقعیت ترکیبی
VR (Virtual Reality), AR (Augmented Reality) and MR (Mixed Reality) تکنولوژی هایی می باشند که امروزه رونق زیادی را پیدا کرده و همچنان پتانسیل زیادی را دراستفاده آن در بخش صنعت ساخت در خود می بیند، و بهتر است در زمان یادگیری یک نرم افزار و انتخاب ان این مورد را نیز بررسی بکنید که ایا نرم افزار مورد نظر این تکنولوژی هارا پشتیبانی میکند یا خیر؟———-BIM در اجرا
۴-موضوعات مرتبط با افراد
افراد بزرگترین سرمایه یک سازمان هستند،افراد هستند که یک سازمان را تشکیل میدهند و آن را به درستی ساختار می دهند و باید گفت مه بهترین افراد بدون یک استراتژی سازمانی درست نمی توانند به خوبی عمل کنند، و باید گفت که باید از هر فرد در جای مناسب خودش استفاده کرد،مثلا برای مباحث BIM کسی که ذهنش برای پذیرش تکنولوژی های جدید مشتاق است می تواند بهترین فرد باشد،(البته این به این معنا نیست که فقط افراد جوان میتوانند این کار را بکنند) و بهترین حالت ترکیب نیروهای با تجربه با نیرو های جوان می باشد که نیرو های جوان در روند BIM بهتر دخیل می شوند و نیرو های با تجربه نیز از نظر مسائل اجرایی و فنی میتوانند بشدت مفید باشند.
+کار ها و مسئولیت های جدید
تکنولوژی های جدید این مسئله را حیاتی می کند که کارمندان علاوه بر مسئولیت ها و کار های روزمره خود،خود را با این تکنولوژی ها همراه نمایند تا خود را همراه دنیای واقعی جلو ببرند،که یکی از این موارد استفاده BIM در فاز های مختلف پروژه می باشد،————–BIM در اجرا
این یک سری تغییرات و ویژگی هایی میباشد که بعد از پیاده سازی BIM-مدلسازی اطلاعات ساخت به یک سری نقش ها در پروژه اضافه می شود :
- سرپرست کارگاه یا مدیر پروژه : آن ها باید بلد باشند که بدون نقشه های معمول کاغذی کار بکنند و افرادی در آن نقش ها باید بتوانند مدل را اجرا نمایند و اطلاعات مورد نیزا خودشان را پیدا نمایند
- طراحان: این افراد باید بتوانند تطبیق مسائل طراحی با اسناد دیجیتال را انجام دهند،این افراد نقش پل ارتباطی را بین تیم طراح و تیم ساخت و ساز را دارند،آن ها باید بتوانند ارتباط مناسبی بین این دو گروه ایجاد نمایند و با فرمت هایی همچون IFC-BCF و …. آشنایی کامل داشته باشند این افراد باید بتوانند یک قرارداد مناسب نیز برای این کار ها آماده نمایند،شامل قرارداد اجرای پروژه با ساتفاده از تکنولوژی BIM
- مدیر BIM و هماهنگ کننده BIM یا (BIM manager/coordinator) : این پست سازمانی پستی کاملا جدید می باشد که در پستی در آینده به این پست ها خواهیم پرداخت
البته این نکته را خاطر نشان میکنیم که یک مدیر بیم یا هماهنگ کننده بیم ای که در فاز سراحی کار می کند کار و نقشش متفاوت با همین نقش اما در فاز ساخت میباشد از جمله در مورد ارتباط با افراد مختلف در زمینه سطح دانش آن ها نسبت به بیم و یا سیستم های اطلاعاتی و نرم افزاری مختلف - نقشه برداران : برای زمان زیادی می باشد که نقشه برداران از مدل استفاده می کنند، پس شاید آن ها تفاوت بسیار زیادی را احساس نکنند،هرچند استفاده از تکنولوژی BIM و کار بدون ترسیمات نیازمند همکاری بیشتر آنان در روند پروژه می باشد،بخصوص در فاز های اولیه که افراد در مورد اطلاعات موجود در مدل اطمینان کافی را ندارند یا آن که نمی دانند اندازه ها به درستی مدل شده است یا خیر ! آن ها کسانی هستند که نقاط را بررسی و چک و پیاده سازی می نمایند،(برای مثال برداشت و پیاده سازی قالب بندی) و بهتر است و ارزش کامل را دارد که تعداد نقشه بردار مورد نیاز نیز در قرارداد و در زمان مناقصه تعین شود.
- برنامه ریزان و کنترل پروژه و کسانی که با زمان و جداول در پروژه سر و کار دارند : تا الان این اقراد درنرم افزار هایی کار می کردند که فقط خودشان به آن آشنایی دارند و زیاد مباحث عمومی نبوده است، آن ها باید یاد بگیرند چگونه با مدل کار بکنند و گاهی اوقات نیز چگونه یک فعالیت موقت را در مدل ۳ بعدی اضافه نمایند.آن ها باید مدل را درک نمایند و فاز بندی آن را نیزدرک نمایند، د رحالت ایده آل نیز این افراد می توانند چگونگی ترکیب برنامه های خود با مدل را فرابگیرند یا بطوری بتوانند بعد ۴ را پیاده سازی نمایند
- بخش کنترل کیفیت : دیگر اسناد جداگانه و فیزیکی ای ارشیئ نمی شود و کسانی که در این نقش فعالیت می کنند باید بتوانند که این اسناد را در فضای ابری قرار دهند و آن هارا به المان ها در مدل BIM نسبت دهند
- متخصصان و مسئولین HSE : این افراد در فرایند BIM می توانند نقاط پر خطر و دارای ریسک را شناسایی نمایند و آن هارا برای دیگر افراد شرح دهند، برای همین این افراد باید چگونگی کار با مدل و نمایش اسناد را به خوبی فرا بگیرمد.
- مدیر مناقصات و پیمان : بصورت سنتی این افراد فقط با جداول مختلف و فرمت های مختلف کار می نمایند در عصر BIM آن ها باید مدل را بشناسند و بدانند چگونه از آن استفاده بکنند و چگونه اطلاعات مورد نظر خود را از مدل استخراج نمایند،———————–BIM در اجرا
+آموزش کارمندان و نیروها
در پی مسئولیت هایمتفاوت هر فرد که نیاز به دانش متفاوت در زمینه BIM دارند آموزش ها ینز متفاوت است،مثلا یک نقشه بردار نیاز ندارد بداند که چگونه لیستوفر از مدل خروجی بگیرد و ….
در پی گسترش BIM که در حال حاضر دوره ها و محصولات آموزشی زیادی تولید شده اند اما متاسفانه بسیاری از آن ها ابتدایی بوده است و مثلا نمایانگر فرصت های اولیه BIM, در پروژه ها هستند، و یا تمامی دوره بر روی معرفی یک نرم افزار و یک ابزار خاصی تمرکز ندارند،
خب ما به عنوان متخصص BIM چه کاری باید انجام دهیم ، بیایید نگاهی به چگونگی تدوین استراتژی پیاده سازی BIM در زمینه آموزش بیندازیم
- کارمندان کلیدی بخش BIM برای سازمان خود را انتخاب نمایید: این فرد میتواند مدیر BIM باشد یا مدیر طراح،بعضی از سازمان ها ممکن است دارای نقش هایی همچون
‘Head of BIM’ ‘BIM Champion’, باشند که خب مهم مسئولیت است و زیاد نمی خواهد با این نام ها گیج شوید بلکه هدف اینم است مسئولیت BIM سازمان بر دوش چند نیروی کلیدی باشد(این افراد باید دانش زیادی پیدا نمایند و موضوعات BIM را در بیشتر جوانب بدانند) - افراد کلیدی و مدیران نیز می توانند رقابتی بین کارمندان برای شغل های جدید پیدا نمایند
- از منابع خود استفاده کنید ، مثلا نیروهای خود را تا حد امکان در نقش های جدید BIM استفاده نمایید
