فضای مسکونی باید متناسب با نیازهای انسان باشد. خانه خوب و استاندارد به ساکنین احساس آرامش می دهد. هوای مطلوب، رطوبت کافی، دمای مناسب، نور کافی و ابعاد استاندارد برای هر کاربری از مشخصات بارز یک خانه مسکونی مناسب است
از این رو باید برای دستیابی به ابعاد و اندازه ها در فضاهایی معماری باید به ابعاد و نحوه حرکت بدن انسان در حالت های مختلف و ابعاد و تجهیزات مبلمان با تو جه به گروه سنی وجنسی استفاده کنندگان را مورد توجه و بررسی قرار داد——-ابعاد و استاندارد فضاهای مسکونی
ابعاد و مقیاسهای انسانی
فضایی معماری با در نظر گرفتن ابعاد و اندازه‌های انسانی، مبلمان به کار رفته در محیط و الگوی زندگی طراحی و پیاده سازی میشود.
مقیاس که با مقایسه میان انداز ه ها، حجم، سطح و ابعاد مرتبط با اندازه‌های پذیرفته و شناخته شده معمولی ارتباط تنگاتنگی دارد.
این اندازه‌ها، استانداردهایی هستند که از مقیاس انسانی ( اِرگونومیک )نشات گرفته‌اند.
ابعاد و اندازه فضاهای مسکونی
۱.فضای نشیمن
اتاق نشیمن یک فضای خانوادگی است ودر واقع مهم ترین قسمت یک فضایی مسکونی که افراد زمان زیادی در ان هستند بنابراین باید دسترسی مستقیم به آشپزخانه و اتاق خواب ها داشته باشد و همچنین اغلب این فضا مستقل از فضایی پذیرایی طراحی میشود
ابعاد فضـــا نشیمن با توجه به نوع فعالیت ها و ابعاد مبلمـــان و لوازم مورد استفــاده مشخص می شود . ابــعاد آن بین ۱۵ الی ۲۵ متر متغییر است .
- ۱.مبلمان وصندلی
در صورتی که جهت مبلمان فضای نشیمن از مبل استفاده شودمی توان اندازه‌ی تقریبی آن را با شناخت بیشتر ابعاد و وضعیت انسان در حالت استفاده از مبل را در نظر گرفت
تصویر بالا ابعاد بدن انسان در حالت نشسته بر روی کاناپه و مبل‌های تکی را نشان داده که ارتفاع صندلی معمولاً با در نظر گرفتن ارتفاع پشت زانو تا زمین مشخص میشود و عمق آن نیز وابسته به طول نشیمن گاه تا پشت زانو میباشد. بر اساس تصاویر ذیل در محیط‌هایی که افراد مذکر و مؤنث از آنها استفاده‌ی مشترک می‌نمایند، ملاک اندازه‌ای است که از دیگری بزرگ‌تر میباشد.
بر اساس تصویر زیر اگر میان دو مبل تکی راحتی فضایی برای عبور لحاظ کنیم بایستی اندازه‌ی لازم بین آنها را نیز مورد توجه قرار دهیم. تأثیر متقابل بدن انسان و مبلمان در اندازه مبل‌ها لحاظ شده و در نظر گرفته میشود.
ارتباطات پیرامون مبلمان، بایستی به اندازه‌ی پهنای بدن یک فرد بالغ باشد. و محل قرارگیری میز چای خوری و مبل ها نیز باید ابعاد و مقیاسهای دسترسی انسان را در بر گرفته . بنابراین به این نحو فرد میتواند بدون اینکه از روی مبل برخیزد به میز دسترسی داشته باشد.
در نتیجه موقع چیدمان مبلمان ها بهتر است میز جلوی مبلی و یا عسلی ها با فاصله ۴۵ سانتی متری از مبل ها قرار بگیرد
- ۲.تلویزیون
تلویزیون باید در دیواری نصب شود که نور مستقیم پنجره ها به آن نتابد و فاصله آن از محل قرار گیری مبل روبه رویی بین ۳ تا ۴ متر باشد. اگر تلویزیون بر روی دیوار نصب شود، حداقل ارتفاع آن از سطح زمین ۱۲۰ سانتی متر خواهد بود
- ۳.تابلوهایی نقاشی
ارتفاع نصب یک تابلو بر روی دیوار با توجه به ارتفاع چشم انسان مشخص میشود
درصورت تعبیه قفسه های دیواری در نشیمن ارتفاع وابعاد وسایل متناسب با مذکر ومونث بودن متفاوت خواهد بود
فضایی نشیمن باید به گونه ای طراحی شود که جریان رفت وامد فضای گفتگو را مختل نکند ورفت وامد حدالامکان از یک سمت انجام شود فضای مربعی شکل مطلوب ترین فضا جهت چیدمان مبل ها و تلویزیون میباشد که با توجه به تصاویر زیر تصویر D به بهترین حالت چیدمان نشیمن میباشد
۲.ابعاد و اندازه فضای غذاخوری
از جمله عوامل تاثیر گذار در طراحی یک تعداد افرادی که میتوانند از یک میز با ابعاد مشخص استفاده کنند ومورد دوم فاصله میز از اطراف مانند فاصله میز از دیوار یا هر مانعی دیگر که باعث اختلال در بیرون کشیدن صندلی یا رفت وامد وچرخش یک شخص بین میز وصندلی ها نشود را باید در طراحی در نظر گرفته شود.
ابعاد فضایی غذاخوری رابطه ای مستقیم با ابعاد میز شام مورد استفاده درا ین فضا دارد که معمولا میزهای با عرض ۹۱/۴ بیشترین کاربرد را دارند والبته این اندازه ثابت نبوده وتا ۱۳۷ سانتی متر نیز میتواند برسد
حداقل ابعاد واندازه های یک فضایی غذا خوری
نمونه های مختلف از انواع چیدمان مبلمان برای فضای غذاخوری
در تصویر زیر میتوان نمونه از چیدمان مبلمان وفواصل انها در فضاهای که به صورت مشترک برای غذاخوری ونمشیمن استفاده میشود را مشاهده کرد ————ابعاد و استاندارد فضاهای مسکونی
نکته :حداقل فضای لازم برای میز غذا خوری ۵ نفره و صندلی های اطراف آن در حدود ۸ تا ۱۰ متر مربع است
۳.اشپزخانه
آشپزخانه محل آماده سازی و پخت‌و‌پز غذا، وهمچنین محل ملاقات افراد خانواده با یکدیگر و با مهمانان است ودرعین حال دارای ارتباطاتی با سایر نقاط خانه بوده
اشپزخانه دارایی ارتفاع سقف مشخص حداقل ۲.۴ متر ویک پنجره با ابعاد حداق ۱/۸ عرض زیر بنای مفید ساختمان
یکی از مهم‌ترین عناصر عملکردی خانه میباشد و با توجه به تنوع فعالیت‌ها، وجود لوازم و تجهیزات مدرن، ضرورت استفاده از سیستم‌های تاسیساتی برای آبرسانی، دفع فاضلاب، روشنایی، تهویـــه، لزوم توجه به بهداشت ونظافت در آن و… طراحی این فضا را حساس‌تر و مشکل‌تر کرده
محل قرارگرفتن اشپزخانه
آشپزخانه رو به شمال شرق یا شمال غرب، با امکان دسترسی سریع به ورودی ، باغچه سبزیجات و زیرزمین باشد.ودارای ارتباطات داخلی با اتاق های کار انباری وهمچنین امکان مشاهده درب جلویی خانه و محوطه بازی بچه ها را باید فراهم نمایید
حداقل ۱۰ درصد از مساحت کل خانه باید به آشپزخانه اختصاص دارد برای مثال برای یک واحد مسکونی ۱۵۰ متری، حداقل متراژ آشپزخانه باید ۱۵ متر باشد
درصورتی که طراحی این فضا براساس ابعاد واستانداردهای بدن انسان انجام شودباعث استفاده راحت از وسایل آشپزخانه، حرکت آسان و بدون مانع، دسترسی مطلوب به وسایل داخل کابینتهای بالایی و پایینی و سایر امکانات آشپزخانه خواهد شد———-ابعاد و استاندارد فضاهای مسکونی
طرح و چیدمان آشپزخانه
اساسا طراحی آشپزخانه به منظور سازماندهی وسایلی مانند: اجاق گاز، یخچال و فریزر ،لباس شویی،سینک و یک محل جهت پخت و پز است. این نقاط در کنار یکدیگر یک مثلث تعریف میکنند که به آن مثلث عملکرد میگویند.
بطور ایدآل مثلث عملکرد از بخش های ۳.۶۵ سانتی متری تا ۶.۷ سانتی متری تشکیل شده است. این طرح بندی با استفاده از مثلث عملکرد برای تعریف بهترین حالت ممکن برای فضا است.
- ۱.اشپزخانه یکطرفه
این نوع آشپزخانه ساده ترین نوع آشپزخانه است زیرا تمامی لوازم وسایل در امتداد هم قرار میگیرند این نوع آشپزخانه برای فضا های باریک و طولانی مورد استفادهقرار گرفته . در این نوع فضاها بهتر از یخچال و فریز در انتهای فضا استفاده شود تا هنگام باز شدن درب آنها در عبور مرور اخلال ایجاد نکند
- ۲.اشپزخانه دوطرفه
ین نوع آشپزخانه بر روی دو دیوار موازی اجرا میشود و سینک ظرف شویی و اجاق گاز در یک سمت قرار میگیرند و در سمت دیگر یخچال و فریز ، در واقع منطقه شستشو و پخت پز در یک سمت و در مقابل منطقه آماده سازی قرار دارد.بین دو سمت دیوار باید حداقل ۱ ۲۱۹ میلی متر فضا وجود داشته باشد در غیر این صورت اجرای این آشپزخانه توصیه نمیشود
- ۳.اشپزخانه Uشکل
فضایی آشپزخانه عمدتا بین سه دیوار محصور بوده به این ترتیب هم برای فضاهای بزرگ و هم فضای کوچک کاربرد دارد. اما با این حال مثلث عملکرد باید در نظر گرفته شود اغلب چیدمان این آشپزخانه ها صورت L شکل و U شکل میباشد. و در این نوع آشپزخانه از پیشخوان به عنوان میز نهار خوری استفاده کرد.—–ابعاد و استاندارد فضاهای مسکونی
- ۴.اشپزخانه Lشکل
اشپزخانه هایی که دارایی بخش غذاخوریی هستند را میتوان در فضایی حدود ۱۰ مترمربع طراحی کرده و برای طراحی ایده ال به شکل L با درب هایی که به سمت نشیمن واتاق خواب منتهی میشود به فضایی حدود ۱۴ متر مربع نیاز است
استاندارد طراحی کابینت ها
- ۱.کابینت زمینی
عرض کابینت بین ۳۰-۴۰-۵۰-…۱۲۰سانتی متر
ارتفاع کابینت بین ۷۰-۷۶ بوده
عمق کابینت ۵۵-۶۰بوده
عرض کابینت زیر سینک بین ۹۰-۱۰۰-۱۲۰میباشد
- ۲.کابینت دیواری
عرض کابینت دیواری بین ۳۰تا ۱۲۰ سانتی متر میباشد
ارتفاع کابینت دیواری بین ۵۰-۷۰-۹۰
عمق کابینت دیواری بین ۳۰-۳۵-۴۵
- ۳.کمد
ارتفاع کمد برابر بلندترین ارتفاع کابینت ۱۸۰-۲۲۰
عمق کمد ۶۰سانتی متر
عرض کمد بین ۳۰تا ۱۰۰ سانتی متر میباشد
- ۴.صفحه روی کابینت
عمق صفحه روی کابینت بین ۶۰-۶۵-۷۰
- ۵.پاخور کابینت
پاخور یا پایه کابینت به اندازه کافی باید عقب‌نشینی داشته باشد تا به راحتی بتوان کنار کابینت فعالیت داشت و حرکت کرد بدون اینکه پا به آن گیر کند و در عمق ۷.۵ سانتیمتری قرار بگیرد.
ارتفاع بین ۱۰ – ۱۲ – ۱۴ – ۱۸ سانتیمتر
- ۶.ارتفاع سطح زیر کابینت دیواری
که ارتفاع ان ار سطح زمین ۱۳۵ سانتیمتر میباشد
نکات مهم
- ارتفاع کابینت دیواری از روی صفحه نباید از ۴۰ سانتیمتر کمتر باشد چنانچه کمتر باشد انتهای صفحه کاربری خود را از دست میدهد و فرد نمی‌تواند دید کافی به روی صفحه کار داشته باشد.
- ارتفاع سطح روی پیشخوان از زمین: ۸۹ -۹۱ سانتیمتر
- حداقل فاصله بین دو کابینت ۱۲۲ سانتیمتر است. این حداقل فضا برای دسترسی راحت به وسایل موجود در کابینت ها و تردد دو نفر میباشد.
- فاصله های افقی و عمودی پیشخوان و کابینت های مجاور آن:
- تصویر زیر فواصل افقی بین دو پیشخوان را نشان میدهد که بر روی کابینتهای زمینی قرار گرفته‌اند. برای اینکه فاصله بین کابینت ها و بدن انسان متناسب باشد و کشوی بیرون آمده یا در باز شده به داخل محدوده حرکت و ارتباطات با حداکثر پهنای بدن افراد درشت اندام هماهنگ باشد حداکثر فاصله ۱۵۲-۱۶۷ سانتیمتر لازم است.
فواصل افقی و عمودی برای میزهای آشپزخانه ( کانتر)
- برای راحت نشستن افراد پشت میز (کانتر) بهتر است برای هر فرد در حالت نشسته، فضایی به اندازه ۷۶ سانتیمتر در نظر گرفته شود.
- ارتفاع پیشخوان اکثر میزهای آشپزخانه ۸۹ -۹۱ سانتیمتر است.
- برای فرد نشسته در حال کار ارتفاع ۸۱ سانتیمتر . کما اینکه کارهای آشپزی و آماده کردن غذا در حالت ایستاده با یک پیشخوان کوتاه‌تر، بهتر و راحت‌تر انجام میشود.
- محدوده بحرانی پیشخوان کار: حداقل ۷/۴۵ سانتیمتر
- ارتفاع سطح روی میز کار برای کار در حالت نشسته: ۸۱ سانتیمتر
- حداقل عرض سطح میز کار: ۷/۴۵ سانتیمتر
- ارتفاع میز صبحانه: ۹۱
- ارتفاع صندلی: ۵۶-۶۲ سانتیمتر
- فاصله بین سطح میز صبحانه خوری تا زیر کابینت دیواری: ۷۶ سانتیمتر———–ابعاد و استاندارد فضاهای مسکونی
محدوده پیشخوان مشترک ظرفشویی و یخچال
در تصاویر زیر تعدادی از فواصل افقی و عمودی مورد نیاز در یک آشپزخانه که شامل فاصله‌ی میان دو پیش خوان که بر روی کابینتهای ظروف واقع شده‌اند و نیز فواصل عمودی را نشان میدهد
محل ظرفشویی آشپزخانه
- فاصله قاب پنجره از روی سینک حداقل باید ۱۰ سانتیمتر بالاتر باشد.
- کاسه سینک حداقل باید از هر طرف ۶۱ سانتیمتر فضای کار داشته باشد
- ماشین ظرفشویی نیز باید در کنار سینک اجرا شود تا فضای عبور لوله‌های تأسیساتی نزدیک هم باشند
- حداقل فاصله برای پر و خالی کردن ماشین ظرفشویی (حداقل فاصله بین پیشخوان و دیوار و یا دیگر موانع) ۱۰۱ سانتیمتر است.
- ارتفاع پیشنهادی پیشخوان: ۸۸/۹ – ۹۱/۴ بوده و اگر بالای ظرف شویی پنجره وجود ندارد، ارتفاع از روی پیشخوان تا لبه پایینی قفسه دیواری نباید از ۵۵/۹ کمتر باشد
- و همچنین باید فاصله‌های لازم در کنار ظرف شویی که شامل حداقل فاصله‌ای لازم که برای پر و خالی کردن ماشین ظرف شویی چیزی نزدیک به ۱۰۲ سانتیمتر در نظر گرفته شود که این فاصله هماهنگی مورد نیاز با ابعاد بدن فرد، صفحه بیرون آمده پیش خوان و در باز شده ماشین ظرف شویی را دارا بوده.
نکته :ارتفاع مناسب برای قراردادن سینک ظرفشویی، ۱۰۵ سانتی مترو ارتفاع مناسب قفسه قراردادن ظروف، ۱۸۵ سانتی متر است.
یخچال :
در تصویر پایین یخچال بر روی کف زمین و تا زیر پیشخوان قرار دارد. در این تصویر که به صورت نمای جانبی است، قسمتهای رنگی شامل محدوده‌ای است که دسترسی به آن راحت‌تر است. برای دسترسی به پایین یا بالای این محدوده باید به بدن انعطاف بیشتری بدهیم.———–ابعاد و استاندارد فضاهای مسکونی
- محدوده کار استفاده از یخچال زمانی که در یخچال باز است: ۹۱ سانتیمتر
- ارتفاع یخچال ایستاده: ۱۴۰- ۱۷۷ سانتیمتر
- فاصله بین یخچال و یونیت بلند کناری: ۱۲ میلیمتر
- فاصله بین یخچال و مایکروفر یا فر تو کار: ۵/۷ سانتیمتر
- میزان فضای کناری برای بازشو یخچال کنار هم: ۴/۳ تا ۵/۴ سانتیمتر
- برای یخچال کار شده در کابینت حتماً باید در پایین آن یک فضا برای تهویه موتور وجود داشته باشد. (حدود ۲۰ سانتیمتر مربع)
- ارتفاع یخچال زمینی تا سطح زیر پیشخوان: ۸۹- ۹۱ سانتیمتر
اجاق گاز :جهت کار با اجاق گاز به محدوده‌ای در حدود ۱۰۲ سانتیمتر فضا نیاز دارید که در این فضا در اجاق به اسانی باز و بسته میشود و همچنین مطابقت مورد نیاز را با اندازه‌ها و مقیاسهای انسانی دارا میباشد. زمانی که شخص موقع استفاده از تجهیزات آشپزخانه قادر به داشتن محدوده حرکت و ارتباطات راحت نیست، به صورت اندامهایی که با خط چین نشان داده شده است مشخص شده است.
- حداقل فضای کار در هر طرف اجاق گاز: ۳۰ تا ۳۸ سانتیمتر
- حداقل فضای سطح کار بین اجاق و کمدهای بلند: ۶۰ سانتیمتر
- فاصله لازم برای محدوده کار با اجاق دیواری از سطح پیشخوان روبرو: ۱۰۱ سانتیمتر
- ارتفاع اجاق گاز از کف: ۸۹ – ۹۲ سانتیمتر
- ارتفاع کف اجاق گاز دیواری از کف: حداکثر ۸۹ سانتیمتر
- عمق استاندارد برای اجاق دیواری: ۶۱ – ۶۶ سانتیمتر
- محدوده ارتباطات برای اجاق دیواری ( محدوده فضا برای بازشو فر اجاق دیواری): ۷۶ سانتیمتر
- محدوده کاری اجاق دیواری: ۱۰۱ سانتیمتر
- عمق استاندارد سطح پیشخوان: ۶۰ – ۷۰ سانتیمتر
نکته :حداقل عرض محل قرار گیری اجاق گاز ۶۰ سانتی متر میباشد
ترازهای مورد نیاز در مبلمان اشپزخانه
ابعاد و اندازه‌های اتاق خواب
اندازه تقریبی اتاق خوابها با در نظر گرفتن تعداد افرادی که جهت خوابیدن یک اتاق را انتخاب میکنند مشخص میشود ودر واقع ابعاد تخت خواب و تعداد افرادی که از آن بهره می‌برند در اندازه‌ی این حیطه تأثیر گذار است
در هر شرایطی باید به این نکته توجه کرد که فضای کافی برای جابه جایی و تمیز کردن اتاق در نظر گرفته شود . کمدهای کشویی بایستی طوری تعبیه شوند که باز شدن کشوهای آن خللی در رفت و آمد ایجاد نکند.
استاندارد فضاهایی حمام و سرویس بهداشتی
شاید ظاهرا مدت زمان کمی در این فضاها بگذرانیم اما طراحی صحیح و رعایت استانداردها در این فضاها اهمیت زیادی دارد و عدم رعایت آن مشکلاتی را برای ساکنین به وجود خواهد آورد
در خانه معمولاً یک سرویس توالت نزدیک ورودی و در بخش عمومی خانه، و یک حمام در بخش خصوصی و نزدیک اتاق خوابها طرح میشود. این دو فضا حداقل امکاناتی است که میتوان برای سرویس بهداشتی یک خانه در نظر گرفت. میتوان از یک سرویس در نزدیک اتاق خوابها به طور مشترک و با رعایت تفکیک فضاها، برای توالت و حمام استفاده شود و توالت اصلی در نزدیکی ورودی و با دسترسی مهمان و نشیمن قرار گیرد.
در خانه‌های بزرگ‌تر میتوان حمام اتاق خواب والدین را مستقل از حمام خانه در نظر گرفت و همچنین قرار داشتن حمامی کامل با سرویس توالت در هر یک از اتاق‌های خواب میتواند در راحتی بیشتر تاثیرگذار باشد. حمام نباید جایی قرار بگیره که تو دید باشه چون یه فضای خصوصی برای اهالی خونه است
حمام می بایست دارای نمای شمالی بوده ودر صورت امکان تهویه وروشنایی طبیعی استفاده نمود
موقعیت قرارگیری حمام وسرویس در پلان
- سرويس بهداشتی عمومی بهتر است در كنار درب ورودی وميان فضای عمومی و خصوصی قرار گيرد.می توانید درب سرویس بهداشتی را با فاصله حداقل ۸۰سانتیمتر در دیوار مجاور درب ورودی اصلی در نظر گرفته شود.
- درب سرويس بهداشتی از مقابل هيچ يك از قسمت های فضای مسكونی قابل ديدن نباشد. (به طور مثال از مقابل فضای نشمین یا پذیرایی درب سرويس ديده نشود.)
- طراحی پيش فضا برای سرويس بهداشتی الزامی است.———-ابعاد و استاندارد فضاهای مسکونی
وان حمام
مساحت یک حمام به صورت استاندارد ۱۳ مترمربع(البته در اکثر مواقع به خاطر محدودیت متراژ فضا کمتر در نظر گرفته میشه) که ممکنه کنارش کابین دوش و سایر تجهیزات و فضاها قرار بگیره؛
از این مساحت (۱۳مترمربع ) حدود ۳۰ درصد یعنی ۳ متر مربع به وان اختصاص داده می شه؛ یک وان حمام معمولا توسط دو یا سه دیوار کناری محدود میشود البته در حمام های بزرگ تر شاید فاصله دیوار ها از وان زیاد تر باشه و در واقع وان تو مرکز فضا قرار بگیره.
شیرالات
مجموعه شیرهای آب سرد و گرم دوش یا وان حمام باید تو ارتفاع ۷۶ الی ۸۶ سانتی متر از کف وان یا حمام نصب بشه و کنترل های مربوط به دوش هم باید تو ارتفاع ۱۲۱ الی ۱۳۲ سانتی متر از کف حمام یا وان در نظر گرفته بشه.——–ابعاد و استاندارد فضاهای مسکونی
دوش حمام
طبق ابعاد استاندارد در حمام لازم است فضای اطراف دوش حداقل ۸۱ در ۸۱ سانتیمتر باشد اما بهترین اندازه برای فضای دوش ۹۱ در ۹۱ سانتیمتر اس
اتاقک دوش:اتاقک دوش بر مبنای فضا و راحتی فرد میتواند در اندازه‌ها و ابعاد مختلف ساخته شود. در تصویر زیر ملاحظه می‌کنید که با اتخاذ فاصله ۱۳۸ سانتیمتر عرض برای این فضا می‌توانید یک سطح مخصوص نشستن را داشته باشید.
شیر آب‌پاش دوش باید در ارتفاع حدود ۱۸۰تا۲۰۰سانتیمتر نصب شده باشد، بهتر است که این ارتفاع قابل تنظیم باشدبرای اینکه تمام افراد در همه سن و سالی بتوانند از دوش استفاده کنند باید دوشی انتخاب کنید که ارتفاع آن قابلیت تنظیم شدن را داشته باشد. به تصویر زیر نگاه کنید.
ضوابط طراحی سرویس بهداشتی
- فضای روشویی و فضای توالت در سرويس به صورت جدا از هم طراحی شود.
- فاصله كاسه ی توالت تا دیوار پشت ۳۰ سانتی متر بايستی در نظر گرفته شود.
- به طور خاص در ايران حفره كاسه ی توالت بايد به سمت شرق قرار گيرد
- با توجه به بند ۴-۵-۶-۱-۴ مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان تعبیه فضاهای بهداشتی(مستراح) در هر شرایطی نباید در راستای جهت قبله قرار گیرد
- طراحی نمودن پيش فضا برای سرويس بهداشتی الزامی است.
- درب سرويس بهداشتی از مقابل هيچ يك از قسمت های فضای مسكونی قابل ديدن نباشد. (به طور مثال از مقابل فضای نشمین یا پذیرایی درب سرويس ديده نشود.)
- سرويس بهداشتی عمومی بهتر است در كنار درب ورودی وميان فضای عمومی و خصوصی قرار گيرد.می توانید درب سرویس بهداشتی را با فاصله حداقل ۸۰سانتیمتر در دیوار مجاور درب ورودی اصلی در نظر گرفته شود.
ابعاد استاندارد سرویس بهداشتی
- فاصله كاسه ی توالت تا دیوار پشت ۳۰ سانتی متر بايستی در نظر گرفته شود.
- سرویس عادی ايده آل-ابعاد حدود ۱۱۰*۱۵۵
- بند ۴-۵-۶-۲-۳ مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان ارتفاع فضای بهداشتی نباید از ۲.۱۰کمتر باشد
- سرویس معلولين-حداقل حدود ۱۵۰*۱۷۰(بند ۴-۵-۶-۲-۲ مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان)
- سرویس عادی-حداقل حدود ۱۱۰*۱۲۰
- درب سرویس بهداشتی باید اندازه ۷۱، ۷۶ و یا ۸۱ سانتی را داشته باشند و اگر قرار است ویلچر نیز از درب عبور کند باید عرض ۹۱ سانتیمتری حتما در نظر گرفته شود.
- اگر سرویس بهداشتی که قرار است اقدام به نصب روشویی و همچنین نصب توالت فرنگی شود اگر درب به سمت بیرون باز میشود ۱۹۰ در ۷۵ و اگر درب سرویس بهداشتی به سمت داخل باز میشود ۱۴۰ در ۱۲۰ سانتیمتر باید باشد.
- فاصله لوله فاضلاب توالت فرنگی تا دیوار باید بین ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر در نظر گرفته شود
- در سرویس بهداشتی اگر قرار است نصب وان حمام، توالت فرنگی و روشویی هم انجام شود حداقل ابعاد سرویس بهداشتی نباید از ۲۱۵ در ۱۵۵ کمتر باشد.
- سرویس‌های بهداشتی که قرار است در آنها اقدام به نصب روشویی سنگی، وان حمام، توالت فرنگی و همچنین تعبیه محیطی برای دوش بصورت جداگانه با نصب دوش حمام انجام شود نباید ابعاد سرویس بهداشتی از ۳۵۰ در ۱۸۵ کمتر باش
- برای روشنایی سرویس بهداشتی باید یک نور به عنوان نور عمومی در نظر گرفته شود و یک نور هم به عنوان نور متمرکز در مکان نصب آینه و کنسول باید در نظر گرفته شود تا برای اصلاح و شستشو امکان استفاده از آن باشد.
- برای ایجاد نور متمرکز در مکان نصب آینه و کنسول بهتر است از نور دو طرف آینه و به صورت دیوار کوب استفاده شود تا ایجاد سایه نکند. این نورها باید در ارتفاع تقریبی ۱۶۰ تا ۱۶۵ در نظر گرفته شوند و در بین آنها اگر از دو نور استفاده شد باید حداقل ۷۵ سانتیمتر فاصله در نظر بگیرید.——-ابعاد و استاندارد فضاهای مسکونی
ابعاد استاندارد روشویی
پلان های حمام وسرویس بهداشتی
منابع :
کتاب اطلاعات معماری نویفرت
کتاب طراحی معماری -شاخه کار و دانش
حسین
سلام. مطلب کار شده و تا حد زیادی کامل بود. ممنون. سوالی هم داشتم : آیا میتونم آدرس سایت شمارو در پک طراحی ساختمانم مطرح کنم؟ قصد دارم این پک رو به فروش بذارم.