مهم ترین گام در ابتدا برای اینکه بتوانیم مراحل طراحی پلان را شروع کنیم ابتدا باید اطلاعات کافی در موردموضوع طرح ، کاربری ساختمانی و نیازهای ساختمانی که قرار پلان ان را طراحی کنیم وهمچنین نیازها و پیشنهادات کارفرمای واینکه کارفرما از فضای مورد نظر خود چه توقعاتی دارد را جمع اوری کرد
۱.استفاده کنندگان از فضا چه کسانی هستند؟
۲.چه نوع فعالیتی قرار است در آن اتفاق بیفتد؟
۳.خواسته های ویژه کارفرما کدامند؟
و هر سوال دیگری از این دست که در مورد هر کاربری می تواند متفاوت باشد.
جمع آوری اطلاعات و شناخت سایت (زمین) پروژه
در این مرحله به برسی و شناخت شرایط سایت پروژه پرداخته که شامل موارد زیر بوده
- ابعاد واندازه دقیق زمین وهمسایگی های اطراف سایت از نظر کاربری وفرم انها
- راه هایی دستیابی به پروژه شامل راه های اصلی وفرعی (براساس عرض معابر )و میزان عبور ومرور سواره وپیاده وهمچنین ساعات اوج ترافیک در اطراف پروژه
- شرایط فرهنگی واجتماعی اطراف پروژه
- جمع اوری اطلاعات در مورد اقیلم منطقه سایت در ان قرار گرفته (جهت تابش نور وباد و…)
- ابعاد واندازه دقیق زمین وهمسایگی های اطراف سایت از نظر کاربری وفرم انها
- راه هایی دستیابی به پروژه شامل راه های اصلی وفرعی (براساس عرض معابر )و میزان عبور ومرور سواره وپیاده وهمچنین ساعات اوج ترافیک در اطراف پروژه
- شرایط فرهنگی واجتماعی اطراف پروژه
- جمع اوری اطلاعات در مورد اقیلم منطقه سایت در ان قرار گرفته (جهت تابش نور وباد و…)
- ابعاد واندازه دقیق زمین وهمسایگی های اطراف سایت از نظر کاربری وفرم انها
- راه هایی دستیابی به پروژه شامل راه های اصلی وفرعی (براساس عرض معابر )و میزان عبور ومرور سواره وپیاده وهمچنین ساعات اوج ترافیک در اطراف پروژه
- شرایط فرهنگی واجتماعی اطراف پروژه
- جمع اوری اطلاعات در مورد اقیلم منطقه سایت در ان قرار گرفته (جهت تابش نور وباد و…)
۲.برنامه ریزی فیزیکی، طراحی دیاگرام روابط و عرصه بندی فضاها
تهیه ی طرح های اولیه معمولا با ترسیم دیاگرام های ارتباطی شروع وبه پلان های ونماهای یک خطی وتصورات سه بعدی ساده از طرح ختم شده و ترسیمات این مرحله شامل موقعیت دیوارها، تناسبات ونحوه استقرار فضاها وسیمای کلی از حجم ساختمان را نشان می دهد
برنامه ریزی فیزیکی، طراحی دیاگرام روابط و عرصه بندی فضاها را با توجه به تجزیه وتحلیل اطلاعات بدست امده از مراحل قبل، شامل موارد زیر شده ——مراحل طراحی ساختمان
- مکان یابی ساختمان در سایت
- جهت گیری ساختمان با توجه به عوامل طبیعی( جهت تابش نور وبادهای غالب و…)
- محل ورود سواره وپیاده
- استفاده مناسب از عوامل طبیعی در سایت مثل (درختان ،شیب زمین و…)در طراحی
- شناسایی محدودیت های سایت وارایه راحل برای رفع ان
- در نظر گرفتن خصوصیات فرهنگی واجتماعی منطقه در طراحی اولیه(دیاگرام و عرصه بندی فضا)
- نحوه قرارگیری فضاها در کنار هم وهمچنین ارتباط بین انها با توجه به عملکرد و کارایی انها
- توجه به نوع سازه وتاسیسات در طراحی اولیه
- محل قرارگیریی پله و ورودی
- کیفیت ،کارایی وتناسبات فضاها
- در نظر گرفتن این موضوع در طراحی اولیه که باید طرح اقتصادی واجرایی وقابلیت انعطاف پذیری وتوسعه داشته باشد
۳.طراحی وترسیم نقشه های مرحله ی اول (فازیک)
پس از انکه ترکیب پروژه ونحوه قرار گیری و ارتباط فضاها مشخص شد دراین مرحله نقشه به صورت دقیق وبا مقیاس ۱/۱۰۰یا ۱/۲۰۰ ترسیم می شود ، این مرحله به دلیل اینکه نقشه باید توسط کارفرما مورد ارزیابی قرار گیرد مهم بوده پس مدارک باید در این مرحله هرچه دقیق تر و زیبا و با دید های سه بعدی (پرسپکتیو و..)و حتی ساخت ماکت ارایه شود واین خود باعث شده در کمبودهای احتمالی طرح مشخص شده ودر فاز ۲ رفع گردیده
در مرحله فاز یک با توجه مدارک، میتوان :
- با استفاده از نقشه فاز یک سازه نیز میتوان عملیات متره و برآورد را انجام داد.
- برای ارائه اطلاعات بیشتر در رابطه با سازه، میتوان از مبلمان و پر رنگ کردن برخی قسمت های فضا، همینطور ماکت، ترسیمات سه بعدی و … در طراحی فاز یک بهره برد.
- کلیه پلان های طراحی معماری در فاز یک با کارفرما به بحث و تبادل نظر گذاشته می شود و در صورت نیاز تغییرات لازم بر آنها اعمال می‌شود و نهایتا یک خروجی مشترک جهت اخذ مجوزهای لازم تهیه می‌شود.
- پیاده‌سازی فاز یک به مناسب‌ترین شکل ممکن، علاوه بر تفهیم طرح به دیگران، به طراح نیز کمک می‌کند کمبودهای احتمالی طرح را تشخیص داده و در مراحل بعد، آنها را رفع نماید.
- از آنجا که نقشه‌های فاز یک برای کارفرما طراحی می‌شود، دقت بالایی ندارد. این نقشه‌ها بصورت ساده طراحی میشوند و یک دید کلی از ساختمان دارند.
نکته:در فاز یک میتوان به راحتی تغییراتی را در نقشه پیاده کرد، در حالیکه اعمال این تغییرات در مراحل بعدی می‌تواند هزینه‌های سنگینی به همراه داشته باشد.
به مواردی که باید در طراحی پلان ها توجه کرد شامل
- سایت پلان، شامل:
- ابعاد زمین
- زوایای زمین
- علامت شمال
- نمایش محل ورودی پیاده ها
- محل درخت ها و خیابان ها
- عرض گذرگاه‌های مجاور
- مشاعات، شامل
- ابعاد هر بخش
- مقطعی که در نازک کاری به دیوارها اضافه می‌شود
- ورودی های تردد
- عرض راه پله ها
- اندازه آسانسور
- دسترسی ساکنین طبقات بالا به حیاط و پارکینگ
- رعایت راه عبور برای دسترسی به راه پله
- ارتفاع طبقات، شامل
- تعیین ارتفاع استاندارد با توجه به تعداد طبقات
- طول راه پله ها
- ارتفاع پله ها
- محل قرارگیری پلان‌ها
- متراژ زیربنا
- پلان‌های زیرزمین و طبقات مختلف
لیست مدارک مرحله فازیک شامل :
- پلان موقعیت
- پلان اندازه گذاری طبقه همکف
- پلان اندازه گذاری طبقات
- پلان مبلمان طبقه همکف
- پلان مبلمان طبقات
- پلان خرپشته
- پلان شیب بندی بام
- مقطع : A-A
- مقطع : B-B
- نمای جنوبی – کد گذاری
- نمای شمالی – کد گذاری
- نمای جنوبی – مصالح
- نمای شمالی – مصالح
- پرسپکتیو یا حتی ماکت برای دید بهتر کار فرما از پروژه
نقشه هایی اجرایی ساختمان فاز ۲
نقشه هایی اجرایی پروژه شامل مجموعه ی نقشه ها واطلاعات مورد نیاز برنامه ریزان ومجریان پروژه می باشد .این نقشه براساس نقشه های فاز یک که به تصویب کارفرما رسیده است تهیه میشوند .
نقشه فاز دو معماری بر اساس مقررات ملی ساختمان و ضوابط سازمان مدیریت برنامه و بودجه تهیه می شود، نقشه های فاز ۲ هستند که تمامی اطلاعات و جزئیات اجرایی را دارا هستند و برای اجرای پروژه ها بکار گرفته میشوند و از همین رو نیز دارای اهمیت بیشتری هستند.
نقشه فاز ۲ معماری شامل
نقشه های فاز ۲ معماری
این نقشه ها و شیت های مربوط توسط مهندس معمار تهیه میشوند و اطلاعات معماری از قبیل مشخصات مصالح و جزئیات اجرایی قسمت های مختلف ساختمان را دارا هستند و در اجرای پروژه لازم و ضروری هستند .
نقشه های فاز ۲ سازه :
این نقشه ها و شیت های مربوطه توسط مهندس محاسب طراحی میشوند و مشخصات فونداسیون ها , ستون ها , تیر ها و پوشش سقف ها را دارا هستند .
نقشه های تاسیسات مکانیکی :
این نقشه ها و شیت های مربوطه سیستم آب رسانی , دفع فاضلاب , نحوه ی گرمایش و سرمایش را دارا هستند .
نقشه های تاسیسات الکتریکی :
این نقشه ها توسط مهندس برق طراحی میشودو شاملمواردی از جمله سیستم روشناییکلید و پریز و تلفن ساختمان هستند .
لیست نقشه هایی فاز ۲ معماری شامل :
- پلان تاسیسات مکانیکی
- پلان سقف کاذب
- کد گذاری
- پلان نعل درگاه
- پلان تاسیسات الکتریکی
- برش های فاز ۲
- نماها
- جدول نازک کاری
- پلان اندازه گذاری
- پلان فونداسیون وکرسی چینی
- پلان تیرریزی
- سایت پلان
- پلان فاز۲ بام
- بزرگنمایی سرویس بهداشتی
- بزرگنمایی پله
- تیپ بندی در وپنجره
- پلان کفسازی ومبلمان
- مقاطع از محل تقاطع دیوارها با کف
- جزییات لایه بندی دیوارها وکف و…—-مراحل طراحی ساختمان
نکات مهم در ارایه نقشه هایی فاز ۲
- آکس بندی ستون ها و اندازه گذاری آن ها.
- اندازه گذاری خارجی و داخلی به طور دقیق.
- مبلمان کردن فضاها در پلان (کاربرد هر فضا مشخص شود).
- نمایش درب و پنجره به طور دقیق در پلان و نما.
- نمایش کف سازی فضاها، جنس و ابعاد کف (مثلا موزاییک ۳۰*۳۰).
- درج تیپ بندی درب و پنجره در پلان و نما.
- نمایش کدهای ارتفاعی در پلان نما و مقطع.
- نمایش دستگاه پله و جزئیات دقیق آن در پلان، نما و مقطع (تعداد پله، مقطع پله، نقطع شروع و پایان پله و نمایش نرده های پله).
- نمایش خط مقطع طولی و خط مقطع عرضی در پلان.
- نمایش خط سقف و بالکن در پلان.
- نمایش رمپ و مقدار درصد شیب آن در پلان.
- نمایش جهت شمال ساختمان.
- طراحی پلان بام یا شیب بندی (درج خط های شیب به سمت آبراهه، نوشتن درصد شیب و درج کدهای ارتفاعی)
- طراحی دقیق پلان موقعیت و حیاط سازی.
- طراحی نما و مقطع (با درج کد های ارتفاعی، آکس بندی ستون ها، اندازه گذاری، تیپ بندی درب و پنجره و نمایش جنس مصالح)
- طراحی جدول نازک کاری.—–مراحل طراحی ساختمان
منابع : ،کتاب نقشه کشی فنی ساختمان فنی و جرفه ای
