انواع سیستم های باربر ساختمانی- رفتار و عملکرد آن ها

بارها در ساختمان از لحاظ جهت به دو گروه کلی تقسیم می‌شوند. بارهای جانبی وثقلی.—سیستم های باربر ساختمانی

گروه اول بارهای ثقلی (قائم):

که جهت این بارها رو به پایین است. این بارها ناشی از وزن المان‌ها و وزن افراد و وسایلی است که در یک سازه وجود دارد. بارهای زنده ، مرده و بار برف جزء این دسته از بارها می شوند.

سیستم باربر ثقلی:

وظیفه عمده این سیستم ها انتقال بارهای قائم وارد بر ساختمان است. که از طریق اعضای قائم و افقی ساختمان منتقل می شود.
اعضای قائم ساختمان شامل دیوارستون بوده واعضای افقی که سیستم کف را تشکیل می دهند.

گروه دوم بارهای جانبی هستند:

جهت این بارها در راستای افق است. دو عامل اصلی این بارها زلزله و باد هستند.
که این بارها باید به وسیله سیستم های باربر به نحو مناسبی به زمین انتقال داده شود.

سیستم باربر جانبی :

سیستم باربر جانبی قسمتی از یک سازه است که وظیفه دارد در برابر بار های جانبی  مقاومت کرده و آن‌ ها را از مسیری ایمن به سمت شالوده هدایت کند. انواع سیستم های باربر جانبی عبارتند از:

۱) سیستم های دیواری یا دیوار باربر

این نوع سیستم فاقد قاب های ساختمانی برای باربری قائم می باشد. در این سیستم ، دیوارهای باربر و یا قاب های مهاربندی شده عمدتا بارهای قائم را تحمل نموده و مقاومت در برابر نیروی های جانبی نیز به وسیله دیوارهای باربر که بصورت دیوارهای برشی عمل می کنند و یا قاب های مهاربندی شده تامین می شود.

۲) سیستم قاب ساختمانی ساده

سیستم سازه ای که در آن بارهای قائم عمدتا توسط قاب های ساختمانی تحمل شده ومقاومت در برابر نیروهای جانبی توسط دیوارهای برشی یا قاب های مهاربندی شده تامین می شود.
در این سیستم،قابهای مهاربندی شده را میتوان به صورت هم محور یا برون محور به کار برد.

۳) سیستم قاب خمشی

نوعی سیستم سازه ای است که در آن بارهای قائم توسط قاب های ساختمانی تحمل شده و مقاومت در برابر نیروهای جانبی توسط قاب های خمشی تامین می گردد. سازه های با قاب های خمشی کامل و سازه های با قاب های خمشی در پیرامون یا در قسمتی از پلان و قاب های با اتصالات ساده در سایر قسمت های پلان، از این گروه اند.

۴) سیستم دوگانه یا ترکیبی

نوعی سیستم سازه ای است که در آن :

الف) بارهای قائم عمدتا توسط قاب های ساختمانی تحمل می شوند.
ب) مقاومت در برابر بارهای جانبی توسط مجموعه ای از دیوارهای برشی یا قاب های مهاربندی شده همراه با مجموعه ای از قاب های خمشی صورت می گیرد. سهم برشگیری هر یک از دو مجموعه با توجه به سختی جانبی و اندر کنش آن دو، در تمام طبقات تعیین می شود.

قاب های خمشی مستقلا قادر به تحمل حداقل ۲۵ درصد نیروی جانبی وارد به ساختمان می باشد. درصورتیکه سیستمی این ضابطه را برآورده نکند، سیستم دوگانه محسوب نشده و جزو سیستم قاب ساختمانی ساده منظور می گردد.
به کارگیری قاب های خمشی بتنی و فولادی معمولی (بر اساس استاندارد ۲۸۰۰) برای باربری جانبی در این سیستم مجاز نمی باشد و در صورت استفاده از این نوع قاب، سیستم از نوع قاب ساختمانی ساده محسوب خواهد شد.